Als u de Begijnhofkapel bezoekt en tijdens de dienst even uw ogen door de kapel laat dwalen, zal uw oog ongetwijfeld wel eens gevallen zijn op drie mooie schilderijen. Boven het altaar het in 1999 teruggekochte schilderij

"Maria Tenhemelopneming uit 1649, links aan de Spuikant het schilderij "De Kruisiging" ook wel genoemd "De doorboring met de lans" uit 1649

en aan de andere zijde "De geboorte van Christus" ook wel genoemd "De aanbidding der herders" uit 1649. Hoewel het lijkt alsof deze drie schilderijen geschapen zijn voor hun plek boven en naast het altaar, weten we (en u ook natuurlijk) dat de eerste steen voor de huidige Begijnhofkapel pas gelegd is op 2 juli 1671. We hebben dan ook in 2004 het 333 jarig bestaan gevierd met een feest, een receptie en de uitgave van het boek "Van Der Beghinenlande tot Begijnhof".

De schilderijen zijn aanwijsbaar gemaakt in 1649 dus 22 jaar voor de opening der kapel.

Deze schilderijen zijn alle drie gemaakt door Claes Nicolaas Moeyaert.

Claes Nicolaas Moeyaert overleed in 1655 en ook dit is een aanwijzing dat ze niet gemaakt zijn voor de huidige kapel.

Wie was Claes Moeyaert en waarom hangen deze schilderijen in de kapel?

Claes Nicolaas Moeyaert werd geboren in 1591 te Durgerdam als tweede zoon van 6 kinderen van Cornelis Jobsz en Geert Jacobdr.

Toen Claes 14 jaar oud was verhuisde het gezin naar Amsterdam en ging wonen op "De Oude Sijts Burchwal in de Melckmert". Het tegenwoordige nummer 228. Al snel leerde hij Pieter Lastman kennen die hem het schilderen leerde en Claes schilderde op jeugdige leeftijd (tussen 1606 en 1610) een "Landschapje" en een "Tobiasgen". Deze stukken komen in de boedel van Pieter Lastman voor.

Op 7 mei 1617 treed Claes in het huwelijk met Grietje Claes van Zijl en zij gingen wonen in een huis uitkomend op de NZ. Voorburgwal (nu 14) (Het Waterschip), maar direct daarna verhuisden ze naar het Singel bij de Jan Rodenpoortstoren (nu 177). Claes was toen 26 jaar. Het intellectuele leven speelde zich in de 16e en begin 17e eeuw geheel af binnen de oude Amsterdamse rederijkerskamers, ondermeer waren er "De Egelantier" en "Het Witte Lavendel". Zij gaven nieuwe impulsen aan het culturele leven in het Amsterdam van na de Alteratie in 1578. Claes Moeyaert heeft intensief deelgenomen aan het intellectuele leven, want in 1640 was hij regent van de Schouwburg op de Keizersgracht. Het oorspronkelijk houten gebouw had Samuel Coster in 1617 laten neerzetten als onderkomen voor "De Nederduytsche Academie. In 1622 verkocht hij dit gebouw aan de regenten van het Burgerweeshuis. In 1637 vond de aanbesteding plaats voor een nieuw houten gebouw naar een ontwerp van Jacob van Campen dat op 3 januari 1638 werd geopend met het bekende stuk van Joost van den Vondel "De Gijsbrecht van Aemstel". Op 1 september 1638 bezocht Maria de Medici Amsterdam en Claes Moeyart ontwierp hiervoor een aantal allegorieën boven de erepoorten. Tijdens de kerst van 1639 werd in de Schouwburg het stuk "De moord der onnozelen" vertoond en de hemel in dit stuk was gemaakt door Claes Moeyaert, die hier op 23 januari 1640 het bedrag van Fl 140,- voor kreeg uitbetaald. Diverse malen schilderde Moeyaert panelen voor de Schouwburg want op 5 augustus 1641 werd hem nogmaals Fl 236:5,- uitbetaald. Claes Moeyaert schilderde niet alleen voor de stad Amsterdam, ook kreeg hij vorstelijke bestellingen en vooral de gewone burger was een belangrijke afnemer. Bij de kunsthandel van Hendrick Uylenburgh in de Jodenbreestraat (nr 2) werden diverse werken van ondermeer Moeyaert en Rembrandt aangeboden. In 1639 schilderde Moeyaert twee schilderijen voor Christiaan IV Koning van Denemarken. Hij kreeg hier Fl 800,- voor.

Naast diverse andere werken maakte Moeyaert in 1640 een groot regentenstuk voor het "Oude Mannen en Vrouwenhuis" Moeyaert had het zo druk met zijn werk dat hij diverse leerlingen aannam, waaronder Salomon Koninck, Nicolaes Berchem, Jan (Baptista) Weenix en Jacob van der Does .

Ondertussen hadden Claes en zijn vrouw vier kinderen gekregen: Geertje, Cornelis, Dirck en Willem. In de jaren 1635 tot 1649 heeft Moeyaert het grootste deel van zijn schilderstukken gemaakt. Hij moet zeer goed verdiend hebben, want in 1639 was hij eigenaar geworden van een groot huis op het Singel (nu 97), dat in 1686 "De Olyphant" heet. Hij betaalde de koopsom van Fl 4500,- contant. In dit huis is hij tot zijn dood in 1655 blijven wonen en schilderen. Op het moment zijn er 30 schilderijen en 14 tekeningen en etsen bekend, die nagenoeg zeker van de hand van Claes Moeyaert zijn.

PS: Voor geïnteresseerden is het boek "Van Der Beghinenlande tot Begijnhof" nog verkrijgbaar bij de Begijnhofshop op het Begijnhof te Amsterdam.

Het complete overzicht van alle schilderijen en tekeningen kunt u zien bij hoofdstuk "Fotocollecties" Geschiedenis Amsterdam Fotoboeken.